Header image  

Door: Leo den Hollander
 
 
    HOME
 

Verspreiding van de naam (de), (den) Hollander in Nederland

Naamsvermeldingen en literatuur referenties naar "(de/den) Hollander"

Het voorvoegsel "den" voor Hollander

 



Verspreiding van de naam de/den Hollander in Nederland.


De geografische verspreiding van familienamen in Nederland is te vinden in de Nederlandse Familienamenbank van het Meertens Instituut in Amsterdam, dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van de Nederlandse taal en cultuur. De databank geeft informatie over ongeveer 314.000 familienamen in Nederland, die in 2007 bij de Gemeentelijke Basisadministratie waren geregistreerd, voor 16 miljoen mensen met de Nederlandse nationaliteit. Van namen met vijf of meer naamdragers wordt een verspreidingskaart gegeven.

Daarnaast is ook het namen bestand van de volkstelling van 1947 opgenomen.
Van ongeveer 100.000 namen wordt aanvullende informatie gegeven zoals naamsverklaring, oude naamsvermeldingen, naamkundige en genealogische literatuurverwijzingen, genealogische links en verbindingen met naamsvarianten en webpagina's over specifieke naamtypen en naamscomponenten.

De onderstaande links laten de verspreiding van de namen "Hollander", "de Hollander", en "den Hollander" zien over Nederland.
Opvallend is dat de naam "Hollander", zonder voorvoegsel, niet vaak voorkomt, maar deze naam heeft wel de grootste spreiding over heel Nederlandt.
De naam "de Hollander" concentreert zich in en onder Amsterdam en in geringere mate in en rond Rotterdam.
"Den Hollander" is de meest voorkomende variant van de drie Hollander namen, en komt voornamelijk voor in de Westelijke provincies en Utrecht, met grote concentraties in en rond Rotterdam, in en rond Den Haag-Leiden en omringende gemeentes, en in en rond Amsterdam.
Opvallend zijn echter ook de concentraties van "den Hollander"s rond de Biesbosch, in West Brabant, Zeeuws Vlaanderen en in het Oosten van de Veluwe.

Verspreiding van de naam Hollander

Verspreiding van de naam de Hollander

Verspreiding van de naam den Hollander

Bron: Meertens Instituut

##################################################




Naamsvermeldingen en literatuurreferenties:
(Bron o.a: Meertens Instituut)



Van oudsher stond de Nederlandse kuststreek bekend onder de naam Frisia of Fresia: Friesland. De bewoners ervan heetten Frisiones of Fresiones: Friezen. Ter onderscheiding van het Friese gebied in de tegenwoordige provincies Friesland en Groningen werden de Friezen in Holland ook wel Westfriezen genoemd (Fresiones occidentales). De naam Holland (afkomstig uit Holtland), die aanvankelijk mogelijk de geestgronden aan de monding van de (Oude) Rijn aanduidde, werd in de 11e eeuw gangbaar voor het graafschap dat in deze periode als territoriale en culturele entiteit ontstond. Volgens specifieke schriftelijke bronnen waren er in de 10e eeuw boerderijen in het zogenaamde eerste, tweede en derde Leithon. Deze drie districten vormden samen Holtlant, bij Leiderdorp dat het Waardeiland, het gebied tussen de Mare (=Waterloop) en de Zijl en dat ten noorden van de Oude Rijn omvatte. In Holtlant zouden de eerste graven van Holland hebben gewoond. (Bron: Wikipedia)
De eerste originele oorkonde waarin het graafschap Holland wordt genoemd, dateert uit 1101 met de vermelding van 'Florentius comes de Hollant' (= Floris II, graaf van Holland van 1091 tot 1121) [J.W.J. Burgers, 'Holland omstreeks 1100. De 11e-eeuwse transformatie van het Westfriese graafschap', in: Holland, regionaal-historisch tijdschrift 31 (1999), nr 4-5, p 199-218].
• [Rentenaar-1990, p 79].
• [Schoonheim-1990, p 336].
• ... van Jonghen Hollanders broider, Dordrecht 1283-84. Jan die Hollandere, 1285-86 [Stadsrek. Dordrecht 1283-87, p 5].
Peter die Hollander, Zwolle 1399 [Maandrek. Zwolle 1399].
Claes Hollander, Leeuwarden ca. 1522; Dirck IJsbrenz Hollander, ca. 1530 [Fontes Leovardienses, p 4, 36].
Adriaen Aertssen Hollander, Nieuw Gastel 1599 [Inwoners Gastel 1599, p 61].
Jan Hollander, schepen Scherpenisse 1640, ovl. 1644 [Romeijn-1993, p 75; vgl. p 143, Parenteel van Philippe de Latre: Jan Adriaensz Hollander, huw. 1635, vader van Jacob Hollander].
Harm Harmens Hollander, huw. Beerta 1685 [Boerderijen Beerta, p 122].
Thomas Willemse Hollander, jm. van Ouderkerk a.d. IJssel, huw. aldaar 1696 [Slootweg-1997, p 68].
Jan Hollander, geb. Zwolle 1797, ovl. Zwartsluis 1865; zoon van Herm Koenders, daghuurder, & Jennegie Jans [K. Boes, 'Kwartierstaat Slot/Dam', in: Kondschap Brederwiede 9 (1993), nr 2].
• [H. Spoor, Kwartierstaat Hollander, Amersfoort 1981].

Een willekeurige selectie van diverse andere vroege referenties naar de naam Hollander zijn:

++++++++++++++ DE LENEN VAN DE HOFSTEDE ABCOUDE, 1270-1664 +++++++++++++++++++++ 

Van het huis Abcoude hing een groot aantal leenmannen af, waarvan een eerste vermelding van 1270 dateert. In de veertiende eeuw had Zweder van Abcoude zowel Abcoude, Wijk bij Duurstede als Putten en Strijen geërfd. In 1379 stond hij zijn broer Willem van Abcoude, Wijk en Abcoude af. De lenen werden daarna in diens manboek geregistreerd waarin de herkomst van deze lenen niet nader was aangegeven. Na de dood van Willem van Abcoude in 1407 liet zijn neef Jacob van Gaasbeek in 1408 een apart manboek van Abcoude aanleggen2, zodat de lenen van Abcoude en Wijk (bij Duurstede) in deze publikatie konden worden gescheiden. Het leenhof van Abcoude volgde daarna de wederwaardigheden van de leenhof Wijk (zie hoofdstuk 3)

VINKEVEEN
114. 11/2 akker in Vinkeveen in Dirk Haddenz. land (1454: bij Oukoper wetering), zuid: (1408: Nikolaas Hollander; 1440: erven Frederik Hollander; 1454: Gijsbert Willemsz. en de leenman), noord: (1408: Jan Dirksz. en Jan Hendriksz.; 1440: Willem Kroec; 1454: de leenman).
...-....-13...: Dirk Simonsz., die kocht van Jan Engelradenz., met lijftocht van Hille, zijn vrouw, 109-b fol. 54v.
...- 3-1397: Dirk Simonsz., te komen op Jacob van de Velde, 109-b fol. 54.
23-7-1400: Jacob van de Velde met lijftocht van Elisabeth, weduwe Dirk Simonsz., 109-b fol. 54.
12-5-1408: Jacob van de Velde, 110-2 p. 57.
11-7-1427: Simon van de Velde bij dode van Jacob, zijn vader, 110-2 p. 57.
...-...-1440: Hubert Simonsz., 110-2 p. 57.
.8 -4 -1454: Hendrik Kroec bij overdracht door Hubert Simonsz., 110-3 fol. 15.
29-11-1459: Hendrik Kroec, 276 fol. 11.
27- 5-1474: Johan Hendriksz. bij dode van Hendrik Kroec, zijn vader, 276 fol. 63. 

++++++++++++++++STADSREKENINGEN VAN HET JAAR 1399-1800  s' Hertogenbosch+++++++++++

Door R.A. van Zuijlen Jr., Stadsarchivaris
Inventaris der archieven van de stad 's-Hertogenbosch, chronologisch opgemaakt en de voornaamste gebeurtenissen bevattende. (Stadsrekeningen van het jaar 1399-1800) 's-Hertogenbosch 1863
Deel 1 (van 1399-1568) blz. 103 (1505-1506)

[.] Item Jan Kenneparts, Lambert Millinck, Henrick van Doerne ende Meester Ghysbrecht Hollander, Pensionaris deser stat, vuyt ordinancie als boven ende ten bescriven ons genedichsten Here tot Mechelen ter dachvairt gereyst, omme te aenhoerenen die proposicie aldair opgedaen, als van den volcke van wapenen tegens die vianden van Geldre optebrengen, ende besunderlick soe dese Meyerie op die frontiere leeght, assistencien des Connincs te hebbenen, ende resistencie te doen den Franschoyse die den Gelderschen te hulpe quamen, omme die te scutten tot Namen, omme voirder int lant niet te comenen. Ende oick den Staten te kennen te gevenen die destructie ende scaden die voirs. van Geldre, tot Liessel in deser Meyerie gedaen hadden.

Verheijen, 1461 - 1815  (Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC))
53  Akte van schenking bij testament, verleden voor notaris Gijsbert Ludovici de Hollander, door Arnold de Grote, zoon wijlen Henrik, aan klooster Heilige Sophia Constantinopolitaris van karthuizerorde buiten muren 's-Hertogenbosch, van zijn bouwhof 'Haeff Escharen', onder Escharen, waarin begrepen perceel van 3½ morgen, 'De Hegge', waarvan zijn broer Henrik vruchtgebruik heeft
Datering 1567 juni 1
NB Op rugzijde: 'Arnoldus die Groot transportans dat......catam Haeff Escharen anno 1507' en 'no. 4'.

+++++++++++++++++++++++++ DUSSEN ++++++++++++++++++++++++++++++

Repertorium op de lenen van de Hofstede Dussen, 1356-1671 door J.C.Kort Bron: http://home.wanadoo.nl/tonlensvelt/lenenhofstede.html

Van het bestaan van het huis Dussen blijkt reeds in het jaar 1330, wanneer Jan van Heusden verklaart, dat het zijn eigen is, dat hij aan een ongenoemde in leen heeft gegeven. Na 1357 hangt het huis door de overdracht van de heerlijkheid Heusden van de graaf van Holland af.
Van de hofstede hing een betrekkelijk groot aantal lenen af, wat blijkt in 1356, wanneer de leenheer Arnout van der Dussen een belening doet, die door zeven leenmannen wordt bevestigd (nr. 60). De eigen registratie bestaat uit een repertorium, aangeduid als "R", over ca. 1460 tot 1671. Het oudste leenregister is niet meer aanwezig maar een tweede, gemerkt "B", wel en bevat akten van 1474 tot 1582. Blijkens de foliering is niet dit, maar een ander exemplaar door het repertorium benut. Van een register over 1693 tot 1724 is hier geen gebruik gemaakt. De registratie van het leenhof is blijkens register "B" aan de slordige kant. Bovendien werd zij na 1582 slechts gebrekkig bijgehouden. Een lijst van leenmannen van 1605, kennelijk bedoeld om orde op zaken te stellen, los aan "B" toegevoegd, biedt ons nog de meeste houvast. In 1472 worden de leenmannen van Dussen in het register Valor feodorum van de Leen- en Registerkamer van Holland (LRK) opgesomd. Zij zijn in het repertorium verwerkt. Enige gegevens van elders worden ter plaatse nader aangeduid.

Het archief van het huis Dussen bevindt zich op het Algemeen Rijksarchief te Brussel. Op het ARA den Haag beschikt de Derde Afdeling over foto's van de verwerkte registers.

19. Een hofstede met 4 (1474: 3½) morgen land in Muilkerk (1510: aan de Dussen), (1533: strekkend van de straat of de Dussen noordwaarts tot de wetering), oost: Gerbrand van Coulster 1510: Gijsbert Quekel; 1521: Wouter Joosten,; 1554: Hendrik Jansz.; 1556: Raveschot's hoeve], west: erven Jan van Honswijk (1510: en Arnout van der Dussen, bastaard, en Jan, zijn broer; 1521: Adriaan Arnoutsz.; 1533: de Geeren; 1581: weduwe Simon Pietersz. en kinderen; 1618: Wouter Simonsz. C.S. en Jenneke Jans zelf), (1521: jaarlijks 9 pond 16 s. waardig).

28-3-1465: Govert van Oerden Jansz. voor Adriana, dochter van Nikolaas Maasz., zijn vrouw, R fo. 2v.
..-.-1474: Govert van Ouden en Arnout Bruin vermeld, LRK 283 fo. 79.
10-1-1494: Adriaan van Oerden bij dode van Govert, zijn vader, R fo. 2v.
14-8-1510: Nikolaas de Hollander Cornelisz., R fo. 2.

Het leen 37A gesplitst in 37C en 37D.

37C. 1 morgen in Muilkerk op de Donken, strekkend van Bruisten Ewoutsz met leen noordwaarts tot Nikolaas Gielen met 1 morgen, oost: erven Jan Gijsbertsz of Arnout Joosten, west: Hendrik Oldenburg Cornelisz.
31-8-1630: Cornelis Seeu Cornelisz, wonend aan de Dussen, voor Sijtje Gerards, zijn vrouw, bij dode van haar vader, R fo. 18.
18-7-1636: Pleun Gerardsz., wonend aan de Dussen, bij overdracht door Cornelis Zeeuw Cornelisz., zijn zwager, R fo. 18.
16-9-1649: Gerard Pleunenz., oud 25 jaar, wonend aan de Dussen, bij dode van Pleun Gerardsz., zijn vader, R fo. 18.
16-10-1649: Jan Hollander Gerardsz. bij overdracht door Gerard Pleunenz., R fo. 18.
11-4-1658: Pieter Spiering Hendriksz., wonend aan de Dussen, bij koop uit de boedel van wijlen Jan Hollander, R fo. 18.
28-6-1659: Johan van Wevelinkhoven bij overdracht door Pieter Spiering, R fo. 18.

+++++++++++++++++++++++++       ANTWERPEN ECKEREN +++++++++++++++++++

Bron: http://home.scarlet.be/~ma479346/fonds%20plaisier_1.htm
?? juli 1303.
Wy, JAN VAN DEN HOGHENHUYS, GODEVAERT die BAERE, HEYNRYCK tser DAMIS sone, HEYNRYCK die HOLLANDER, KERSTIAEN VAN SCOENBRUGGHE, JAN die SMIT VAN DER BIEST ende ERNOUT die men heet DE SCERMERE, scepenen van Eckeren, maecken condt allen denghenen die dese lettren selen sien ofte horen lesen dat voer ons quam in propren persone JAN die MADERE, clerc, DIEDERYCX MADERS sone, portere van Antwerpen, ende begarde aen JANNE die men noempt die SMIT VAN DEN LARE rechtens mins heren JANS gheheten VAN DER EYGHENE &c. Verder wordt genoemd: JAN DE WAELE.
Bron: Cart. St. Bernardsabdij, K rub. 24 en A.A.B. Deel 36, blz. 160, 161.
 21 april 1444.
Getuigenis van HUGHE VAN DER DILFF, JAN VAN PARYS, JACOP WILLEMSsone, JACOP VAN CAMPEN, JAN CLAUSsone, HEINRIC DE HOLLANDERE en PAUWELS SE VISSCHERE op verzoek van CLAUS BOLLAERT, scipman, over de inbeslagnemening van een pak kleren bestemd voor GHEERD NIEWELANT door GIELIS PUTOIR, als tolnere tAntwerpen.
Bron: 2e Oudt Register int Parkement, 1438-1459, fol. 75v° en A.A.B. Deel 30, blz. 148.

+++++++++++++++++++++++++++        DEN BOSCH           ++++++++++++++++++++++++

Hoofden van huishoudens in Den Bosch en in haar Vrijdom in 1557
Ontfanck van den block van der Hinthamerstrait
Slyperstraetken: Jan de Hollander pauper
Bron: http://home.planet.nl/~vera0000/FRONTBLOK.html#link

+++++++++

085.3.5.8
NIEUWE REKENING van HEER JACOP VAN BRECHT ridder en hoogschout van stad en meierij van ’s-Hertogenbosch volgens zijn commissiebrief van 19 juni 1558 over de periode kerstmis 1563 tot en met kerstmis 1564 gepresenteerd aan het hof te Brussel door de schout zelf op 13 juni 1569
Bron: http://lopabo.fontys.nl/jan_prive/Schoutsrekeningen/schoutsrek.085.doc

085.3.5.11
van DIEVERYEN
JAN HOLLANDERS geboren in het land van LUIK [Ludyck] die met een andere jongen binnen de stad ‘sBosch gekomen is en samen hebben ze gestolen en helpen stelen een lap fluweel van 3 of 4 ellen uit een winkel alhier – 50 gulden compositiegeld

+++++++++++++++++++++

085.4.1.3
hier naer volgen diverssche GEEXECUTTERDEN METTEN BRANDE ……ende inden iersten MICHIEL DEN HOLLANDER wesende die weert de welcke die herberge heeft gehouden aldaer dese schoele ende naerbescreven personen op trocken ende haer geroift goet verdroncken wordden, de welcke bekent hadde met den naerbescreven personen geweest te hebbene op verscheyden plaetsen ende aldaer gedaen te hebbene diverssche ende verscheyden evelingen, hebbende die arme huysluyden rontomme deser stadt ten plattenlande gebonden gehad handen ende voeten, die sommige opte kele hart ofte buyck stelden eenen blooten opstekere ponigart ende rapieren, jae den sommigen gelaeden roeren willende den selven de keele oft hart aff steeken ende dreygende alsulcken te doerschieten ofte dat zy haer gelt wysen souden, die ennighe houdende die wachten, die ennige bindende den armen lieden als voeren, die andere stellende het geweer op haer lyf als voere ende die ennige ter wijlen plonderden die huysen, smytende kisten, trezoeren ende alle dat gesloten vonden met gewelt oepen, nemende daer vuyt gelt, juweelen, ende alles wes zy vonden, quetsende ende laetende sommighe huysluyden voer doot liggen, stellende die vrouwen oudt ende jonck nyet aensiende weder zy bevrucht waeren oft nyet ende oick wel die mans haere handen ende voeten naect oft in haere hempden gebonden zynde op stoelen met gateren, stoickende daer onder vier, de selve alsoe brandende ende alsoe brandende nemende oick hairder sommige brandende walmen van stroo, steeckende de selve alsoe brandende van onder der vrouwen clederen, de selve alsoe brandende ende daer by leelyck sprekende, al om haer lieden gelt gewesen te hebbene, gelyck die arme schamele huysluyden doen mosten ende alle haere armoede daerlaeten, hebbende oick al noch de selve naergescreven personen delinquanten verscheyden andere dieveryen gedaen, borssen te snyden inder lieden huysen gestolen, het passerende volck opten wech aff gesedt ende die sommige oick dootgeslaegen ende anderssins, sulcx dat allen dese naerbescreven personen zyn tsamen geweest complicen et soey cristianis (?) ende alsoe alle dese voirgaende feyten syn zeer enorme execrabel ende abhominabele heeft dese schouthet deselve met grooten arbeyt, moeyte ende costen vervolcht, doen vervolgen ende geapprehendeert in alle plaetsen daer hy deselve heeft weeten te becoemen ende de selve in handen hebbende nacht ende dach daer inne continuelycken genegocieert, zoe int examineren, confronteren ende anderssins den huyslieden haeren goeden die noch by hun gevonden wordden als clederen van mans ende van vrouwen wederomme gegeven ende deselve huyslieden die sommige in presentie vanden gevangenen doen comen om die te kennen, gelyck zy oick meestendeel deden ende daer nae doen voer dander nae te recht doen stellen ende elcken van hun haere aensprake gegeven ende in haere deffensien gehoirt ende zyn daer nae allen de selve personen midts haeren leelycken morddadige ende afgrysselycken feyten by vonnisse der schepenen van deser stadt vanden Bossche gecondempneert geweest ter doot volgende den placcate ende dien nae volgende gestelt aen een staecke ende die ennige levendich gebrant ende die enige ierst geworcht ende daer nae oick gebrant, elck naer vuytwysen syns misdaets, diens siele god almachtich ontfermen moet daeromme van den voirs. Michiel – nyet de complicen of kameraden zijn achtereenvolgens: CORNELIS BOEYEN, OIRLICH WYDEMANS van NIJMEGEN rondgaande om houten dorskens te verkopen en ook behorende tot de complicen,
COSTEN van JUSTICIEN
De scherprechter heeft loon verdiend vanwege de volgende executies: MICHIEL DEN HOLLANDER brandstapel, biechtvader, 60 dagen poortkosten; CORNELIS BOEYEN brandstapel, biechtvader, 21 dagen poortkosten.

++++++++++++++++++++++++        TILBURG     ++++++++++++++++++

Jan Aert {Hollander} Van Dun, Gestorven Voor 26 JAN 1532 ,Schepen(te Tilburg)(FROM 1494 TO 1502)
Zoon van : Aert Van Dun & Geertruid -
Huwt Voor 1490 Heijlwich Jan Die Bont
Dochter van : Jan Goijaert Claus {sBonte} Die Bont & NN moeder –
Kinderen:
1: Elisabeth Jan Aert (mid) Van Dun ( * = , + = 1532 )
2: Adriana Jan Aert Van Dun (*/+)
3: Hendrick Jan Aert Van Dun ( * = , + = 1532 )
4: Laureijs Jan Aert Van Dun ( * = , + = 1533 )
5: Engelbertken Jan Aert Van Dun
6: Marie Jans {Betten} Van Dun (*/+)
M : Andere partners van de man;
Henricksken Hendrick {Pijloch} Pijloker ( * = , + = 1524 )

++++++++++++++++++++++++         RAAMSDONK EN GOIRLE      ++++++++++++++++++

204.875   Ghertruyt Jans Die HOLLANDER
Familienaam • Index 204.875 • Vader 409.750 • Moeder 409.751
Bezat in 1432 land te Raamsdonk, jield pacht van een mud rogge uit Everdeys tyende te Goirle, verkocht in 1443 met haar man een pacht van 2 mud rogge uit Goirle, verkregen daarvoor diverse erven aan de Ley in Goirle. Vergelijk Brabantse Leeuw 2000
Bron: http://www.wissenburg.com/gen/gen18.htm#wb204875

409.750   Jan Die HOLLANDER
Familienaam • Index 409.750 • Vader onbekend • Moeder onbekend
Kwarieren volgens site Coolen Huwt 409.751   Kathelijn Henrick EVERDIJS
Familienaam • Index 409.751 • Vader onbekend • Moeder onbekend
Kinderen
1.Ghertruyt Zie 204.875
2. Elijsabeth

++++++++++++++++++++++++++++   WIJK BIJ DUURSTEDE +++++++++++++++++++++++++++++

Toegangsnummer: 10 Archieftitel: Ewoud- en Elisabethgasthuis te Wijk bij Duurstede (10)
Streekarchivariaat Kromme-Rijngebied - Utrechtse Heuvelrug.
117  Int jair ons Heren dusent vierhondert sesse ende twiintich op den palme dach. Jan van Wijc Alairts soen geeft voor Richter en Schepenen tot Wijc over aan Henrijc den Hollander, ten behoeve van St. Elizabeths gasthuis, den vrijen eigendom van ca. acht hont lands in den gerechte van Wijk in Wegemaet, waar beneden naast geland is de "Cappelrye" van St. Jans altaar in de St. Janskerk te Wijk, strekkende van den Vogelpoelschen weg aan de oude Broerwetering, 1426, 24 Maart.

156  Int jair ons Heren dusent vierhondert vive ende twiintich op Sunte Symon ende Sunte Juden avont. Jacob Heer van Gaesbeek, van Abcoude enz., als "collatoer", en Mente Jacobs soen en Henrijc die Hollander, als gasthuismeesters van St. Elizabeths gasthuis te Wijk, bekennen verkocht te hebben aan Coenraet van Heteren een halve kamp land, daar Coenraet voornoemd de wederhelft van bezit, gelegen in de maelscap van Rijswijc, strekkende met de Broecsteghe op tot Heeskamp toe, waar beneden naast geland zijn Gherijt van Wijc Loefs zoen en het voornoemde Gasthuis, 1425, 27 October details...

200   Int jair ons Heren dusent vierhondert viven ende twiintich des Manendaghes na Sunte Odulphs dach. Reyner van Cleve bekent voor Schout en Schepenen tot Wijc, dat hij verkocht heeft aan Willam de Ridder en Henrijc de Hollander, als gasthuismeesters van St. Elizabeths gasthuis ten behoeve van genoemd gasthuis, een jaarlijksche rente van een oud Frankrijksch schild, verschijnende op St. Jansdag te midzomer (24 Juni), en gaande uit zijne huizinge en hofstede binnen Wijk in de Borchstraat, strekkende van genoemde straat tot aan de Achterstraat; op voorwaarde van het recht van wederkoop na vier jaren voor dertien oude Frankrijksche schilden, terwyl, indien alsdan van dit recht geen gebruik wordt gemaakt, deze uitgang ten behoeve van het Gasthuis eeuwig en erfelijk op genoemd huis blijft gevestigd. Op de keerzijde: "Melys Uten eng nue Dionyss Wten eng", 1425, 18 Juni details...


+++++++++++++++++++          MONTFOORT - ACHTHOVEN          +++++++++++

Toegangsnummer: 0171-01
Archieftitel: Familie Van Brienen van de Groote Lindt
Haags Gemeentearchief

55 Acte van onderlinge boedelscheiding waarbij de erfgenamen van Jacob Cornelisz Hollander aan Gerrit Jacobsz Hollander toedelen: 3 morgen land in Achthoven; 1 morgen land met de vogelkooi in Achthoven; 11 hont in het land van Isselsteyn; 1 morgen buitendijks land in Isselstein, 1650 december 19.

56 Losrentebrief van 80 car. gld van Gerrit Jacobsen Hollander voor mr Dirck de Goyer domheer van Utrecht rustende op 3 morgenland in Achthoven en 1 morgen land met de vogelkooi in Achthoven, 1660 augustus 27. 1 charter (Z).

072 1650 december 19
(Hendrick van) Maeslant schout, Adriaen Aertssen Co(orn) en Ghijsbrecht Ockerssen schepenen van Achthoven in het land van Montfoort (ambachtsheer Anthonis Carel Parmentier Heer van Heeswijck etc) oorkonden dat Maerten Jacobssen Hollander wonende in het gerecht van Vlueten; Gerrit Jacobss Hollander te Achthoven; Tryntgen Jacobs Hollanders dochter voor zich en haar kinderen; Dignum Jacobssen als man van Janneken; Willem Claessen van Velthuysen als man van Teuntgen Jacob Hollanders dochters allen kinderen en erfgenamen van Jacob Cornelisz Hollander en Willemgen Meertensdochter van de Poll en vervangende hun oudste broeder Cornelis Jacobssen Hollander verklaarden aan Gerrit Jacobssoen Hollander te hebben toegedeeld: 1- 3 morgen land in Achthoven met het huis daarop, belend: O. 2 morgen leen van het burggraafschap Montfoort die hem ook toegedeeld zijn, W. het vrouwenklooster buiten Utrecht, strekkende uit de oude weteringe tot aan het overpad aan de Z. zijde van de boomgaard. 2- 1 morgen land met de vogelkooi in Achthoven, strekkende uit de oude weteringe tot de halve dwarssloot tussen deze morgen en het land van Jan Janssen Hollander, belend: O. Jan Hendricssen de Beus, W. een gasthuis te Utrecht 3- 11 hont land in het land van Iselsteyn strekkende uit de halve scheisloot tussen de jurisdictie van Achthoven (Sticht Utrecht) en de baronie van Ysselstein tot de halve vliet over de Ysseldijk toe
details...
 
073 1660 augustus 27
Henrick van Maeslant schout, Arien Aertssen Coorn en Ghijsbert Ockerssen schepenen van Achthoven oorkonden dat Gerrit Jacobsen Hollander wonende alhier verklaarde schuldig te zijn aan mr Dirck de Goyer domheer van Utrecht een jaarlijkse losrente van 80 car. gl losbaar met 1600 car. gl en verschijnende op 27 februari en 27 augustus, verzekerd op: 1- 3 morgen land in Achthoven met boomgaard en beplanting, belend: O. 2 morgen leengoed van het burggraafschap van Montfoort aan comparant toebehorend, W. het vrouwenklooster buiten Utrecht waarop comparants huis en hofstede staan, strekkende met genoemde 2 morgen leen uit de oude wetering tot aan het overpad aan de Z. zijde van het boomgaardje. 2- 1 morgen eigen land met de vogelkooi daarin op Achthoven, strekkende uit genoemde oude wetering tot de halve dwarssloot tussen deze morgen en het land van Jan Janssen Hollander, belend: O. Jan Henricksen de Beus, W. een gasthuis te Utrecht. Deze percelen zijn hem onbelast toegedeeld b ij "maeckgescheyde" d.d. 19 december 1650
details...

+++++++++++++++++++++++++++            WADDINXVEEN           +++++++++++++++++

 EXTRACTA WEESBOEK II VAN WADDINXVEEN, van 1609 tot 1638                      
'Bestelcode   2  (WADDV16a.002  1873r v1.9) Auteur #32: Kessel, P.W.C.van     
'Gehele actes getransscribeerd of samengevat. Zie ook deel 1.                 

Gebruikte afkortingen: NE = Noordeinde van Waddinxveen, ZE = Zuideinde van Waddinxveen.

Schout: eerst Jan Huybertsz van Eyck, maar na 26.8.1613 is Joris Adriaensz Donder baljuw van Hubertsgerecht en schout van Noord-Waddinxveen, vanaf 2.6.1621 opgevolgd door Claes Jacobsz van Zoelen, die het zegel van Diderick van Schagen, vrijheer van Goudriaan gebruikt.
Zuid-Waddinxveen blijft onder Jan Huybertsz; in 1637 wordt Huybert Jorisz Donder schout van beide einden.

fol 107r NE dd 9.11.1625 Vertichting en uitkoop.
Schepenen Jan Adriaen Jacobsz en Adriaen Ellertsz Cruyck; weesmannen Cornelis Jansz Clip en Jan Jacob Meusz. 
Styntgen Willems, weduwe van Adriaen Jan Bestiaensz, met haar broer Jan Willemsz Hollander, kocht uit haar 4 kinderen: Jan Adriaensz 9 jaar, Pietertgen Adriaens 8 jaar, Willem Adriaensz 6 jaar en Cornelis Adriaensz 3 jaar, t.o.v. Adriaen Jansz, oom.
Styntgen houdt de boedel en zal voor de kinderen zorgen tot zij 20 jaar zijn en hun dan elk f 10  uitkeren.
Onderpand: het huis met erf in Peulien, van de Noordeindse Heerweg oostwaarts tot het land van Frans Adriaensz, aan weerszijden door diens land belend.

fol 114r ZE dd 20.11.1626 Vertichting en uitkoop.
Schepenen Cornelis Cornelisz Smit en Isaack Symonsz; weesmannen Lenaert Pieter Mourimsz en Jan Jansz Coster.
Anna Adriaens, weduwe van Dirck Pietersz Poot, met haar broer Willem Adriaensz Jut, kocht uit haar 3 kinderen: Jan Dircksz Poot 14 jaar, Gerrit Dircksz Poot 13 jaar en Pieter Dircksz Poot 10 jaar, t.o.v. Mattheus Pietersz Poot, oudste oom. Anna houdt de boedel en zal voor de kinderen zorgen tot zij 20 jaar zijn en hun dan elk f 25 uitkeren.
Onderpand: het huis met erf, waarvan de helft eigendom is van Hubert Pietersz Poot, aan de Zuideindse Heerweg westwaarts tot het land van de weduwe van Symon Pietersz Hollander, belendend ten N. Cornelis Willemsz Wilt, ten Z. de weduwe vn.

fol 127v NE dd 3.2.1628 Vertichting en uitkoop.
Schepenen Jan Arien Jacobsz en Maerten Maertensz Joncker; weesmannen Cornelis Jansz Clip en Claes Pietersz Swart.
Aefgen Dircks, weduwe van Matthijs Willemsz Hollander, met haar broer Claes
Dirck Aertsz, kocht uit haar 6 kinderen, t.w. Willem Thijsz Hollander 17 jaar, Marritgen Thijs 15 jaar, Styntgen Thijs 13 jaar, Dirck Thijsz Hollander 9 jaar, Pieter Thijsz Hollander 8 jaar, Jan Thijsz Hollander 6 jaar, t.o.v. Jan Willemsz Hollander, oudste oom.
Aefgen houdt de boedel en zal voor de kinderen zorgen tot zij 20 jaar zijn en hun dan elk f 130 geven.
Onderpand: de boerderij met 2 morgen 300 roeden in Peulien, van de Noordeindse Heerweg westwaarts tot de Dwarssloot, belendend ten N. Arien Ellertsz, ten Z. Pieter Anthonisz.

fol 129r NE dd 3.2.1628 Vertichting en uitkoop.
Schepenen Jan Arien Jacobsz en Maerten Maertensz Joncker, weesmannen Cornelis Jansz Clip en Claes Pietersz Swart.
Gerrit Cornelisz kocht uit zijn dochter Marritgen Gerrits, die a.s. 1 maart 6 jaar wordt, bij Marritgen Jans, t.o.v. Jan Willemsz Hollander, grootvader van moederszijde.
Gerrit houdt de boedel, behalve de kleren van zijn vrouw, die ten bate van de kinderen verkocht zullen worden; hij zal voor de kinderen zorgen tot zij 20 jaar zijn en hun dan elk f 100 geven.
Onderpand: de boerderij met 4 morgen 300 roeden in Peulien, van de Noordeindse Heerweg oostwaarts tot in de Alphense Wetering, belendend ten N. Jan Pietersz en Pieter Jansz Hollander en Maerten Cornelisz, ten Z. Jan Pietersz en Maerten Cornelisz vz.

fol 193v NE dd 2.2.1638 Vertichting en uitkoop.
Schepenen Cornelis Willemsz Cramer en Huybert Leuvensz Backer; weesmannen Huybert Ariensz op de Toren en Pouwels Andriesz.
Pieter Jansz Hollander, weduwnaar van Leentgen Jans, kocht uit zijn 2 kinderen Emmitgen Pieters 8 jaar en Jan Pietersz Hollander, t.o.v. de oom van moederszijde Jan Jansz Bosch.
Pieter houdt de boedel en zal voor de kinderen zorgen tot zij 20 jaar zijn en hun dan elk f 160 uitkeren.
Onderpand: de boerderij met 6 morgen en 4 m 300 daarachter in Peulien, van de Noordeindse Heerweg oostwaarts tot in de Alphense Wetering, belendend ten N. Cornelis Ariensz Groen, Pieter zelf en Thonis Maertensz, ten Z. Cornelis Jacob Pietersz en Jacob Dircksz en de vz Thonis Maertensz.

+++++++++++ Trouwboeken van Zoetermeer en Zegwaart+++++++++++
1651 – 1700
deel 1: tekst (volledige trouwinschrijvingen)

ZTM12  otr  13-12-1657  Zoetermeer  tr  Zoetermeer
Cornelis Cornelisz Hollander; wpl. Waddinxveen jm
Jannetje Klaas Schilperoort; wpl. Zoetermeer jd
get.: Jan Gerritsz oom en voogd bruidegom, Klaas Robbrechts Schilperoort getuige bruid

ZTM12  otr  10-05-1669  Zoetermeer  tr  Bleiswijk
Robrecht Claessen Schulperoort; wpl. Zoetermeer jm
Magdaleentje Abrahams Doessen; wpl. Zoetermeer jd
get.: Cornelis Cornelis Hollander zwager bruidegom, Cornelis Doessen oom bruid secretaris van Zoetermeer

##################################################

 



Het voorvoegsel "den" voor Hollander:
Bron: Meertens Instituut)

In Zuid-Holland, vooral in Rotterdam en omgeving, vinden we een aantal namen die worden ingeleid door het lidwoord den, het bepaalde lidwoord dat een oorspronkelijke mannelijke genus-n bevat. Familienamen met het lidwoord den zijn in feite het gevolg van het naamvalverlies in de middeleeuwen. Door de teloorgang van het naamvalsysteem kon het accusatieve den bij masculiene subjectieven in de nominatief verschijnen. Dat wil zeggen dat het lidwoord voor een zelfstandig naamwoord in onderwerpspositie de vorm van de lijdend voorwerpspositie kon aannemen.
We horen dit den nog in dialecten onder de grote rivieren. Het is opvallend dat de familienamen met Den nu juist geconcentreerd zijn in het overgangsgebied, in het mondingsgebied van deze rivieren; in het zuiden komen slechts enkele vormen voor.
Het lidwoord den staat alleen voor namen die beginnen met een klinker, een h, d, b, t of in enkele gevallen een r: Den Ouden, Den Hartog, Den Dulk, Den Boer, Den Toom, Den Ridder, enz. Ze moeten in de 16e en 17e eeuw ontstaan zijn. Daarom wordt wel verklaard waarom deze verbogen lidwoordsvorm niet in Brabantse en Vlaamse familienamen voorkomt: het proces van naamvorming vond daar in de vroegere periode plaats toen de nominatiefvorm van het lidwoord 'de' nog onderscheiden werd van 'den' in de accusatief.
We kunnen echter constateren dat in het Nederlandse rivierengebied achternamen in de 16e eeuw ook al erfelijk konden zijn, maar nog aan vormverandering onderhevig waren. Bij 16e eeuwse generaties van een familie Den Hartog uit Tiel verscheen de naam bijvoorbeeld nog als die Hartogh, die Hertoch en die Hertich.
Overigens zijn ook in het Nederlandse Den-namengebied de de-varianten frequent aanwezig, maar hier getuigen zij er eenvoudigweg van dat men met zijn tijd meeging en dat men zich aanpaste aan het moderne systeem, waarin men nog slechts gebruik ging maken van de bepaalde lidwoorden de en het, zonder enige referentie aan een onderscheid tussen van origine mannelijke en vrouwelijke woorden.
De taalkundige G. Geerts gaf in zijn beschouwing van genus en geslacht in de Gouden Eeuw aan, dat de -n-vorm van de adnominale woorden in het 17e eeuwse Holland geen casusmorfeem meer was en evenmin nog genusindicator. De anlaut van het volgende woord is van betekenis voor het gebruik.
Niettemin kwijnt de -n weg. "Den leidt in het zuiden van Holland een iets zekerder bestaan dan in het noorden. (...) Naarmate men meer naar het noorden toe gaat, vervalt m.i. eerst de r als den-behoudende anlaut, vervolgens de b en tenslotte ook d en t. In Noord-Holland komt den zelfs niet meer voor vokalen voor. In chronologische zin is de evolutie in dezelfde richting verlopen".
Met behulp van de dialectgeografie kan worden geconstateerd, dat den nog niet uit de Hollandse dialecten weg is. Als we het lidwoord den in nominatieve positie uit de Reeks Nederlandse Dialectatlassen cartograferen, blijkt dat de inwoners van enkele boven de Lek gelegen plaatsen den vóór de woorden duivel en dominee gebruikten, dus den vóór d-anlaut. De Lek is echter de noordgrens voor het gebruik van den voor b- en t-anlaut, in concreto bij de woorden bok, (bier)brouwer en timmerman/ tummerman.

We tellen in Nederland ongeveer 200 Den-namen, die halverwege de 20ste eeuw door 39.000 personen werden gedragen. In Zuid-Holland woonden meer dan 23.000 Den-mensen, in Noord-Holland 4200, in Noord-Brabant 3600, in Utrecht 2500, in Gelderland 2400,in Zeeland 1950 en in de overige provincies is dit type naam zeldzaam.

De Den-namen kunnen in verschillende betekeniscategorieën worden ingedeeld:

Beroepsnamen: Den Boer (ZH, Zl); Den Dekker (NB, NH, Zl, ZH); Den Boef (ZH) en Den Boeft (Zl) - mnl. boef, boeve 'knecht'; Den Outer en Den Houter (ZH)? - een houter is iemand die eikenhakhout ontbast (voor leerlooierijen en bakkerijen); Den Herder en Den Harder (Gl, ZH); Den Drijver (ZH); Den Heijer (ZH) - de werkman die heit, palen in de grond slaat voor een fundering, of betreft het bij deze Scheveningse naam iemand afkomstig uit de nabijgelegen kustdorpen Ter Heijde (gemeente Monster) of Berkheij (voormalige nederzetting ter hoogte van Wassenaar)?; Den Bakker (ZH, NB) en Den Bekker (Gl, NB); Den Tuinder (ZH); Den Boesterd en Den Boestert (Ut) - < bootser/boetser = grappenmaker?; Den Bezemer (ZH); Den Bleijker (Lb, Zl), Den Blijker (ZH), Den Bleeker (ZH) en Den Bleker (ZH); Den Baas (Ut, ZH); Den Bode (Ut); Den Brouwer (ZH); Den Aantrekker (ZH); Den Buitelaar (ZH).

Bijnamen: bijnamen op basis van een adjectief, veelal evenals het lidwoord met een slot -n: Den Ouden (ZH, NB, NH, Ut), Den Oudsten (ZH, Ut) en Den Oude (ZH, NH); Den Besten (ZH, Gl, Ut); Den Breejen en Den Breeijen (ZH); Den Dunnen (ZH, NB); Den Braven en Den Brave (ZH); Den Adel (ZH, Gl) en Den Edel (ZH); Den Heeten (ZH) en Den Heten (Gl); Den Rooijen (ZH); Den Dikken (ZH); Den Blaauwen (ZH); Den Eerzamen (ZH); Den Rappen (Asd). Voorzichtig zet ik ook de Scheveningse naam Den Dulk in dit rijtje: een bijnaam uit mnl. dullike = 'dwaselijk, op een domme, malle, dwaze wijze'? Of is bij deze naam sprake van een klankvariant van 'dolk': persoon met een dergelijk steekwapen of wonend 'in den Dulk/Dolk'?

Huisnamen: Een groot deel van de Den-namen komt uit de huisnamensfeer, waarbij echter de verschillende mogelijkheden van bijnaamgeving op basis van appellatieven niet hoeven te worden uitgesloten. Den Hartog (ZH, Gl, Ut), de meest voorkomende Den-naam, met varianten als Den Hertog (ZH, NH, Ut), Den Hartigh (ZH, NH), Den Hartogh (ZH, Ut, Gl) en Den Hartoog (Ut), kan in deze categorie worden ingedeeld. Men kan zich voorstellen dat deze naam naar een huis- of herbergnaam 'De Hertog van Gelder' verwijst. Maar ook een dienstverband bij of een andere relatie met een hertog kan in deze naam tot uitdrukking gebracht zijn. Men zou in dat geval kunnen denken aan nakomelingen van een onecht kind uit hertogelijke kringen of bijvoorbeeld aan de beheerder van het jachthuis van de hertog (het Hertogenhuis).
Onder de huisnamen, of eventuele (beroeps)bijnamen, treffen we verschillende diernamen aan: Den Haan (ZH, Zl); Den Otter (NB, ZH); Den Uijl (ZH, Ut) en Den Uil (ZH); Den Daas (Ut, ZH)? - Debrabandere (1993) brengt de naam Daas eenvoudigweg in verband met de betekenis daas = 'paardenvlieg': bijnaam voor een druk persoon; deze naam is dan synoniem met Den Breems (ZH), eveneens een soort vlieg behorend tot de familie der dazen of paardenvliegen, zo genoemd naar haar brommend, gonzend geluid; Den Os (ZH, Asd); Den Exter (ZH, NB, Zl); Den Haring (ZH), Den Harink (Asd) en Den Haerinck (Zl); Den Arend (ZH); Den Hengst (ZH); Den Draak (ZH); Den Hond (ZH); Den Haas (ZH); Den Braasem en Den Brasem (ZH); Den Das (NH); Den Baars (ZH); Den Beer (Zl, ZH); Den Bok (Ut, NB); Den Duijf (ZH).
Als niet dierlijke adresnamen of (beroeps)bijnamen kunnen gelden: Den Hoed en Den Hoedt (ZH); Den Toom (ZH). Een specifieke beroepsbijnaam is Den Butter, en misschien ook Den Bouter, duidend op een boterboer.

Herkomst namen: De vierde opmerkelijke groep onder de Den-namen bestaat uit herkomstnamen Den Hollander (ZH, NB, Zl, NH); Den Braber (ZH, Zl, NB); Den Heijer? (zie boven); Den Engelsman (Zl, ZH), Den Engelse (NB, ZH, NH) en Den Engelsen (NB, ZH); Den Outer en Den Houter? (zie boven); Den Houdijker (Ut) - van de Hou(t)dijk te Geestdorp boven Woerden?; Den Turk (ZH, NH); Den Hooglander (Zl, Asd); Den Ottolander (ZH) en Den Ottelander (Asd, Rtd); (Van Goor) den Oosterlingh (NH); Den Dijker (ZH, Ut); Den Oudendammer (NH, Rtd); Den Duytsen (ZH); Den Bremer (NH); Den Hagenaar (Rtd); Den Eilander.

* Loon van-1989, p 211: "Het chronologisch verschil in het opkomen van den bij zaaknamen en agentia verklaart ook, waarom den niet voorkomt in Zuidnederlandse familienamen met inleidend lidwoord (De Backer, De Bock, enz.). Het gros van de Zuidnederlandse familienamen was namelijk reeds erfelijk geworden in de late middeleeuwen, op een ogenblik dus dat een den nominatief bij persoonsaanduidingen nog uitgesloten was." Vgl. Marynissen-1995, p 156-159.


   
         

##################################################